Er ontstaan veel problemen wanneer een dakloze geen briefadres meer heeft. Het gaat dan bijvoorbeeld om het niet kunnen afsluiten van een zorgverzekering en het niet kunnen ontvangen van een uitkering of toeslagen. Afgelopen juni nam de Tweede Kamer een motie aan van de SP, GroenLinks-PvdA en ChristenUnie waarin de regering wordt opgeroepen om “met concrete voorstellen te komen om ervoor te zorgen dat alle dakloze mensen binnen drie dagen na aanvraag een briefadres krijgen en desgewenst zij actief geholpen worden met de aanvraag daarvan”.
Al in 2016 constateerde de Nationale Ombudsman dat te vaak een briefadres door gemeenten wordt geweigerd. Hiermee worden dak- en thuislozen in een kwetsbare positie gedrukt. De fracties van GroenLinks en D66 ontvingen in Zwolle ook verschillende geluiden dat de gemeente steeds meer voorwaarden stelt aan dak- en thuislozen om in aanmerking te komen voor een briefadres.
Sinds 2022 zijn gemeenten verplicht om een briefadres te verstrekken aan dak- en thuislozen. Het is in eerste instantie de taak van een burger om zijn verblijf en adres te melden, maar wanneer iemand dat niet doet, moet de gemeente overgaan tot ‘ambtshalve’ inschrijving. De gemeente mag hierbij geen specifieke voorwaarden stellen, zoals het wekelijks post ophalen of het verplicht overnachten in de nachtopvang.
In schriftelijke vragen aan het college stelden GroenLinks en D66 onder meer de vraag of het college het eens is dat een briefadres een basisbehoefte is, waarin de overheid moet voorzien. Daarnaast vragen de fracties hoe het college voor Zwolle invulling gaat geven aan de wens van de Tweede Kamer om binnen drie dagen een briefadres te verstrekken en hoe de gemeente daar mogelijk hulp bij kan bieden.
De vragen die GroenLinks en D66 hebben gesteld:
- Is het college het met GroenLinks eens dat een briefadres een basisbehoefte is, waarin de overheid moet voorzien, behalve als er sprake is van aantoonbaar misbruik of fraude?
- Klopt het dat de gemeente Zwolle voorwaarden stelt aan een briefadres voor dak- en thuislozen, waaronder het gedetailleerd aantonen van de feitelijke verblijfplaats(en) en/ of het hebben van een plek in de maatschappelijke opvang?
- Hoeveel aanvragen voor een briefadres voor dak- en thuislozen zijn in 2023 en de eerste maanden van 2024 afgewezen en om welke redenen? Hoeveel ambtshalve inschrijvingen zijn sinds 1 januari 2022 gedaan?
- Hoe beoordeelt u de voorwaarden die op de website van de gemeente Zwolle staan in relatie tot de aangehaalde kaders in de handreiking briefadres van Divosa?
- De regeling briefadres van de gemeente Zwolle dateert uit 2016, het jaar waarin de Nationale Ombudsman zich kritisch uitliet over gemeenten. Wanneer gaat het college de regeling actualiseren, zodat voldaan wordt aan de aangepaste wetgeving? En hoe ziet het college de invulling van de verplichte ambtshalve inschrijving van dak- en thuislozen?
- Hoe gaat het college invulling geven aan de wens van de Tweede Kamer om bij aanvragen binnen 3 dagen een briefadres te verstrekken en indien nodig daarbij hulp te bieden?
In een beantwoording geeft het college aan dat zij het eens is met GroenLinks dat het hebben van een briefadres een basisbehoefte is: “inschrijving in de basisregistratie en het hebben van een Nederlands adres zorgt ervoor dat burgers bereikbaar zijn voor de overheid en in aanmerking kunnen komen voor voorzieningen en zorg.” Het college geeft aan dat zij dak- en thuislozen die gebruikmaken van de maatschappelijke opvang per direct inschrijven op een briefadres.
Naar aanleiding van de vragen heeft de gemeente Zwolle de informatievoorziening op de website aangepast; voorheen werd nog gesproken over de vele eisen waaraan dak- en thuislozen moesten voldoen om in aanmerking te komen voor een briefadres. Het college geeft aan in gesprek te gaan met zorgpartners over de vaststelling van de nieuwe ‘Regeling briefadres’. Je leest alle antwoorden van het college op de schriftelijke vragen hier.
GroenLinks is blij om te horen dat Zwolle werk maakt van het verstrekken van een briefadres voor dak- en thuislozen. GroenLinks staat voor goede ondersteuning voor Zwollenaren. Als je ondersteuning of zorg nodig hebt, moet die er zijn: met oprechte aandacht. Iedereen heeft het recht om een verzekering aan te vragen of eventuele toeslagen te ontvangen. Het spoedig ontvangen van een briefadres is hiervoor een belangrijke basis.