Net afgetreden GroenLinks-raadslid Simone Boshove (34) – in het dagelijks leven projectleider bij SamenZwolle - is dolblij dat haar plan om de Zwolse democratie te versterken de unanieme steun kreeg van de gemeenteraad. Het stuk dat ze schreef samen met ook net gestopte raadslid Sonja Paauw van D66 bepaalt dat de komende raadsperiode geëxperimenteerd wordt met burgerberaden en digitale democratie. De gemeente maakt gelden en mankracht vrij om haar burgers intensiever bij de gedachte- en besluitvorming over belangrijke zaken te betrekken.

Hoewel Simone niet meer in de nieuwe raad zit, blijft ze nauw betrokken bij de uitvoering van haar plan, waarvoor Sonja en oud-GroenLinks-raadslid Sylvana Rikkert ruim twee jaar geleden het initiatief namen. Later haakte Simone aan. Raadplegingen van burgers leidden tot de conclusie dat middelen als een burgerberaad en digitale democratie zeer effectief kunnen zijn. Simone heeft er alle vertrouwen in dat ook de raad in de huidige samenstelling er alles aan zal doen om de lokale democratie toegankelijker en levendiger te maken.

Ook Aniek Wierstra (20) voelt zich verantwoordelijk voor een sterke democratie. De derdejaars Saxion student Ruimtelijke Ontwikkeling en Klimaat & Management stond als nummer 11 op de kieslijst van GroenLinks en scoorde 299 stemmen, maar werd niet verkozen. Ze blijft wel actief voor de partij. Aniek breekt een lans voor meer invloed van jongeren. Aniek: “In mijn studie-omgeving bestaat veel belangstelling voor politiek. Er zijn echt wel jongeren die met democratie aan de slag willen. Ook mensen van onder de achttien willen meepraten. Hun stemmen blijven nu ongehoord.“

In andere steden is al ruime ervaring opgedaan met burgerberaden en digitale democratie. Zwolle kan daar lessen uit trekken. Simone: “Beide instrumenten blijken krachtig. Digitale democratie kan een tool zijn om mensen van alle leeftijden heel gericht te laten stemmen over concrete praktische vraagstukken waarover ze zich thuis online kunnen informeren. Als je een avondje organiseert in het wijkcentrum dan komen veel mensen niet. Ingewikkelde onderwerpen, zoals bijvoorbeeld de energietransitie, klimaatbeleid en vuurwerkbeleid, lenen zich meer voor een burgerberaad.”

Aniek staat op een metalen kunstwerk. Ze heeft een witte jas aan en lacht naar de camera

“Ik hoorde van een GroenLinks-raadslid uit Amsterdam dat daar met succes een burgerberaad is gehouden over het klimaatbeleid. Daarbij zijn mensen uitgenodigd van wie ze wisten dat die niet snel gaan stemmen. Mensen tussen de 16 en 30 en mensen uit bepaalde wijken. Zo krijg je een eerlijker beeld van wat er leeft. Bij een burgerberaad bepaal je van tevoren het mandaat. Dat kan best ver gaan. Je moet wel afspreken of de uitkomsten gelden als advies of bindend zijn. Anders kunnen mensen teleurgesteld raken. Het moet allemaal financieel haalbaar blijven, maar veel adviezen zullen worden overgenomen.”

“ Je moet oppassen dat je niet een soort extra gemeenteraad creëert ”

Simone meent dat een burgerberaad effectiever is dan een referendum. “Daarbij mag je alleen ja of nee zeggen. De meeste burgers doen dat zonder voldoende achtergrondinformatie. Bij een ingewikkeld onderwerp werkt dat niet. Bij een burgerberaad houd je meerdere bijeenkomsten waarin mensen zich in de materie verdiepen en met elkaar in discussie gaan. Je moet natuurlijk oppassen dat je niet een soort extra gemeenteraad creëert. Maar het burgerberaad kun je heel goed inzetten bij onderwerpen waarover conflicterende meningen leven en die iedereen aangaan.”

Aniek verwacht dat jongeren graag meedoen in burgerberaden. “Veel jongeren weten niet hoe het werkt in zo’n gemeenteraad. Ze weten niet waar ze moeten beginnen als ze hun stem willen laten horen, maar ze voelen zich wel verantwoordelijk voor zaken als genoeg groen en het klimaat. Sommigen zijn somber over de toekomst, maar ze hebben heus idealen. Zij willen zich best in een burgerberaad inzetten als ze zo meer controle kunnen krijgen op hun toekomst. Maar voor jongeren is de gemeenteraad lastig te bereiken. Ze ervaren een hoge drempel. Een burgerraad is dus een beter middel.”

Simone zit op een metalen kunstwerk. Ze heeft een roze jas aan.

Simone: “Ik kom zelf uit een in politiek geïnteresseerd gezin. Ik heb een hbo-opleiding gedaan en ben dus hoogopgeleid. Maar ook ik moest wennen aan de taal die in de raad wordt gesproken en de complexiteit van de stukken. Ik voelde me soms een beetje dom. Gemeenteraden zijn nog niet inclusief genoeg en mensen die daar kritisch over zijn, hebben gelijk. Ik begrijp best dat mensen zich minder betrokken voelen bij partijen met hoogopgeleiden met duurzame huizen die zeggen hoe het allemaal moet. Hierdoor voelen mensen zich buitengesloten en wordt de afstand tussen politiek en maatschappij vergroot.”

Het stuk van Simone cs kwam tot stand in coronatijd. “We hebben toen gezien dat democratische waarden van levensbelang zijn. Onze democratie werd immers flink ingeperkt en dat had veel invloed op de samenleving. De bestuurders die de besluiten moesten nemen, waren niet representatief genoeg. Je zag dat beslissingen over lockdowns werden genomen door mensen die niet wisten hoe het is om in een klein flatje te zitten en niet naar buiten te mogen. Dat leidde tot veel onvrede in de maatschappij waar partijen als Forum voor Democratie slim gebruik van hebben gemaakt.”

“ Jongeren willen hun boosheid over corona omzetten in iets positiefs ”

Aniek: “Het is terecht dat veel jongeren nog boos zijn over de coronatijd. Het stemt me wel positief dat zij vanuit het gevoel van ‘wat is me allemaal geflikt’ in actie komen en dat velen hun boosheid omzetten in iets positiefs.” Ook Simone is blij dat jongeren zich roeren. “Je moet je blijven afvragen hoe inclusief ons democratische systeem is. Je moet jongeren zonder stemrecht meer betrekken bij de politiek. Ik heb laatst in een havo-4 klas iets verteld over wat er leeft in Zwolle. Die jonge mensen zijn super betrokken maar op het moment dat in de gemeenteraad beleid maakt, hebben ze nul inspraak.”

“Ik had als raadslid jeugdzorg in mijn portefeuille. Daar werd goed over nagedacht, maar de discussies gingen vooral over de financiële kant. De ouders en kinderen om wie het gaat, werden er niet bij betrokken. Ik had liever met hen nagedacht over de achterliggende problemen. Waarom moeten zoveel gezinnen en jongeren gebruikmaken van jeugdzorg? Hebben ze juist deze zorg nodig of hebben ze behoefte aan andere zorg? Het is belangrijker dan ooit dat mensen zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor de democratie. We moeten het raadswerk samen met de inwoners doen.”

Aniek en Simone zitten op een kunstwerk van metaal