GroenLinks legt de perspectiefnota met de investeringen voor de periode 2018-2021 langs de meetlat waarop als hoogste criterium staat: gezondheid. En ons tweede criterium is: perspectief bieden, een goede toekomst verzekeren aan Zwollenaren en aan toekomstige generaties inwoners van onze stad.

Geluk en gezondheid

De Atlas voor Gemeenten ging dit jaar over geluk. 87 procent van onze inwoners geeft aan gelukkig te zijn. Zwolle staat daarmee op de vijftiende plaats van de 50 grootste gemeenten.

Vorige maand kon ik mij gelukkig een middag vrijmaken om de presentatie van de Atlas bij te wonen. Er waren interessante speeches, intrigerende presentaties, boeiende interviews – allemaal professioneel, aantrekkelijk en goed voor elkaar.

Maar wat mij die middag het meest raakte was… de muziek. Wat mij het meest gelukkig maakte die middag waren de liedjes van Daniël Lohues die rechtstreeks hun weg naar het hart vinden. Door zijn muziek beleefde ik een paar intense geluksmomenten. Waarmee de intrinsieke waarde van cultuur maar weer eens bewezen werd. Ik kom daar op terug.

"Waarom zijn de bewoners in de ene gemeente gelukkiger dan in de andere? Gezondheid, werk en sociale netwerken blijken cruciale factoren." (Gerard Marlet). Op de eerste plaats dus gezondheid. Daarom heeft de bijdrage van GroenLinks aan dit debat de titel: een gezond perspectief.

1 Groen en gezondheid

We beginnen met gezondheid. Bij de behandeling van de uitgangspunten voor de omgevingsvisie die we in Zwolle aan het maken zijn, hebben we de gezondheid van onze inwoners als basis voorgesteld voor alle keuzes die we te maken hebben.

a groen in de buurt

Hoe leven, wonen, werken en recreëren we gezond en gelukkig? GroenLinks trekt zaterdag de stad in om het mensen zelf te vragen. Eén ding kan ik alvast voorspellen: een constante factor zal het groen in de buurt zijn. Keer op keer horen we dat van mensen in en om onze stad, en het blijkt ook keer op keer uit onderzoek hoe belangrijk groen is voor de mens. Vorige week nog in een rapport van de Gezondheidsraad met de veelzeggende titel: Gezond groen in en om de stad. We weten dan ook zeker dat veel initiatieven volgende week gebruik zullen maken van het aanbod van De Groene Loper om tijdens de nationale Burendag hun leefomgeving te vergroenen.

In de perspectiefnota is wél aandacht voor klimaatadaptatie en de rol die groen daarin kan spelen, maar het belang van gezond groen voor recreatie, voor beweging en stressreductie en het belang van natuureducatie ontbreken ten ene male.

Wij willen onze inwoners een gezond groen perspectief bieden en vragen nadrukkelijk om extra inspanningen en investeringen voor groen voor jong en oud: voor natuur- en milieueducatie (dat doen we samen met PvdA en ChristenUnie) en voor groene verblijfsplekken overal in de stad, die gemeenschapsvorming in de hand werken. Er zijn mooie initiatieven voor geveltuintjes die door de gemeente worden gestimuleerd. GroenLinks ziet deze inspanning graag verbreed: activeer bewoners van sterk versteende wijken ook om plekken aan te wijzen voor postzegelparkjes in de buurt. Een plek waar volwassenen kunnen zitten of juist lekker actief zijn, een natuurlijke speelplaats voor de jongeren, of een schaduwrijke hangplek voor jong en oud. Ons motto zou daarbij zijn: parkeerplaats eruit, groen erin. En omdat alle kleine beetjes helpen: stimuleer mensen ook om hun eigen tuinen te vergroenen: stoeptegel eruit, plantje erin.

Na het snoeien op het groenbeheer moet er nu extra worden ingezet om van Zwolle weer een echte groenstad te maken. Daar zou eigenlijk geen amendement of motie van ons voor nodig hoeven zijn…

b gezonde klassen

Een tweede punt dat we willen aansnijden heeft ook met de gezondheid met name van onze jongere inwoners te maken. Wij pleiten hier al een tijdlang voor een flinke investering in gezonde schoolklassen en schoolgebouwen die geschikt zijn voor het onderwijs van de eenentwintigste eeuw. Tot onze verbazing ontbreekt in het investeringsplan een forse impuls om het binnenklimaat van scholen te verbeteren. Het helpt geweldig als scholen een lekker groen schoolplein maken met bomen die het gebouw van de nodige schaduw voorzien. Eén school hebben we als wenkend voorbeeld daarvoor de groene prijs toegekend. Maar dat is niet genoeg. Aan veel gedateerde schoolgebouwen zijn ingrijpende verbouwingen nodig om ze up to date en gezond en klimaatneutraal te maken. Wij denken dat er van de vele miljoenen ook geld opzij moet worden gelegd voor een gezonde impuls aan de onderwijshuisvesting.

Wij leggen raad en de wethouder onderwijs en financiën de gedachte voor om een deel van het stadsontwikkelfonds te reserveren voor de ontwikkeling van schone en duurzame schoolgebouwen. Dat draagt tenslotte bij uitstek bij aan de ontwikkeling van de kinderen van de stad!

2 Perspectief

In het strategisch investeringsplan ziet GroenLinks veel perspectief, veel dingen die volgens ons echt in een perspectiefnota thuis horen en waar we voor tekenen: ik noemde al aanpassing aan het veranderende klimaat, maar we zijn ook blij met de aandacht voor de overgang naar een circulaire economie en voor de steeds concreter wordende plannen om lege kantoren om te vormen tot woonruimte waar we zo'n hoge nood aan hebben.

a werk

Het is veelbelovend dat al deze thema's de aandacht krijgen die ze verdienen. Veel van deze strategische investeringen voor een duurzame stad gaan ook werk opleveren. Afgelopen jaren heeft GroenLinks gepleit voor een duurzaam investeringsfonds. Een van onze argumenten voor zo'n fonds was dat het ook nieuwe werkgelegenheid met zich meebrengt. We herkennen dit mechanisme in de investeringsplannen van het college en daar zijn we blij mee. Want ook zinvol werk is immers een van de cruciale factoren die bijdragen aan een gelukkig leven.

En de derde doorslaggevende factor is een sociaal netwerk hebben, erbij horen, mee kunnen doen. Daarom zijn we ook zo positief over het experiment sociale bijstand.

Omdat het bij ons niet gauw goed genoeg is, kunnen we niet nalaten erbij te zeggen: mooie woorden in de perspectiefnota zijn niet genoeg, het komt aan op de praktijk. Bijvoorbeeld bij het idee dat de topwerklocaties ook banen gaan opleveren voor mensen met maar weinig diploma's op zak. We klampen ons graag vast aan die belofte, de praktijk zal echt moeten uitwijzen of dit waar te maken valt. Valt het tegen, dan weet u dat GroenLinks nog wel een banenplan op de plank heet liggen.

b groene energie

Op één punt vinden we het perspectief uit de nota echt te mager uitgevallen. We hebben er hier de afgelopen weken geen misverstand over laten bestaan: de overgang naar een energiehuishouding die volhoudbaar is tot in de verre toekomst, gaat ons te langzaam en niet ver genoeg. Voor GroenLinks is dit van doorslaggevend belang: we hebben maar één planeet om op te wonen en als die op is, is het op. Zo simpel is het. Vuile energie verspillen, energie opwekken waarvan de voorraden eindig zijn, is gewoonweg te dom voor woorden. En elke bewoner van deze planeet, elke gemeente, elk land, elk werelddeel heeft de verantwoordelijkheid om planeet aarde leefbaar aan de volgende generatie mensen over te dragen. Ik noemde het al onze missie. Het zou de missie van iedereen moeten zijn.

Daarom doen wij een concreet voorstel om de hele discussie een flinke slinger te geven. We maken een kalender waarop de gemeente samen met de grote energiegebruikers in de stad aangeven wat ze elk jaar gaan doen om de uitstoot van CO2 te verminderen. Wat ons betreft had het doel - energieneutraal - al aan het begin van deze periode op 2025 moeten komen te liggen. Maar okay, kostbare jaren zijn verspild, het stadsbestuur denkt nu aan 2050. Laten we dat dan als uiterste einddatum nemen. Maar daar moeten we dan ook vol op inzetten! Samen met alle inwoners, maar te beginnen met de grote energieverbruikers in de gemeente. Zet die onder elkaar, zet de jaren uit die we nog hebben om het doel te bereiken, en laat iedereen per jaar invullen wat er concreet gebeurt om klimaatneutraal te worden aan het eind van de rit. We publiceren de lijst online: iedereen kan zien hoe het vordert, wie er een flinke stap maakt dat jaar, maar ook maar ook wie er uitgedaagd moet worden meer daden bij de woorden te voegen om een opgelopen achterstand snel weg te werken. Zwolle is een stad van 'samen komen we verder': vooruit dan! Samen aan de slag. Mocht het nodig zijn, dan willen we de nieuwe wethouder duurzaamheid ook eens meenemen naar een gemeente waar dit idee is opgezet.

3 Terugblik

Tot slot kan (ook) GroenLinks de verleiding niet weerstaan van een korte terugblik over de afgelopen bestuursperiode. Ja, het is makkelijk investeren nu het economisch goed gaat en er veel geld is. Maar we zien ook veel reparaties van dubieuze keuzes die afgelopen jaren zijn gemaakt bij het bezuinigingen. Toen het erop aankwam zijn in onze ogen de verkeerde prioriteiten gesteld; vandaar dat we toen zelfs met een tegenbegroting zijn gekomen. Daarin bezuinigden we niet op de zorg.

En hebben we onder meer een verhoging voorgesteld van de grens voor armoederegelingen naar 115 of 120% van het minimuminkomen. Jammer dat dat beetje extra perspectief niet geboden wordt aan mensen met een heel kleine beurs, mensen op de rand van armoede, mensen die soms al langdurig elke euro moeten omdraaien voor ze 'm durven uitgeven. Het gaat om een paar honderdduizend euro op de jaarlijkse miljoenen die we als gemeente uitgeven.

Tot slot: cultuur

Ik begon mijn betoog met een persoonlijk voorbeeld van de waarde van muziek. Ik eindig er ook mee. Want ook kunst beoefenen en genieten van cultuur maakt mensen gelukkig. Dat ervoer ik bijvoorbeeld aan den lijve bij een boeiend optreden van de dichter-muzikant Ingmar Heytze die op een hartverwarmende manier woorden en klanken weet te verbinden. Dat was in de Goudsteeg, op nummer 21, waar in de oude gehoorzaal van de muziekschool een groep inwoners belangeloos bijzondere concerten organiseert en zo dit anders leegstaande zaaltje benut voor een verrijking van het culturele leven in onze stad. GroenLinks werkt eraan – en hopelijk werkt u eraan mee! – dat we heel veel mensen gelukkig kunnen maken door dit unieke concertzaaltje te behouden.

In 'Initiatiefrijk Zwolle' hoort dat in de ogen van GroenLinks ook bij het bieden van een gezond perspectief op een gelukkige toekomst voor onze inwoners.