Achtergrond
Na de Tweede Wereldoorlog zijn veel populieren in lanen en rijen geplant. Om snel hout te hebben voor de wederopbouw maar ook om nieuwe wijken snel van bomen van enig formaat te voorzien. Populieren groeien namelijk erg snel, maar hebben erg zacht hout. Mede daardoor worden ze niet zo oud als bijvoorbeeld beuken of eiken. Het hout was vaak niet nodig, want vooral geschikt voor klompen en die raakten uit de mode en dus bleven ze staan.

Nu, zo’n 70 jaar later zijn veel van deze bomen aan het verouderen. Helaas werd ook overal in het land duidelijk dat takken uit de kruin, zeker na een droge zomer, gingen doorhangen. En er spontaan, dus ook met windstil weer, takken uitbraken en van hoogte naar beneden vielen. Ook bij ogenschijnlijk gezonde bomen. Met alle risico’s van dien, zeker op drukke plekken zoals parken en speeltuinen. Er was bij boombeheerders en -verzorgers behoefte aan meer kennis over dit risico en daarom heeft de Universiteit Wageningen een richtlijn takbreuk populieren ontwikkeld.

Onderzoek naar veiligheid
De gemeente Zwolle heeft met deze richtlijn alle circa 2500 populieren laten onderzoeken. Hier kwam uit dat zo’n 300 exemplaren verhoogd risico op takbreuk vertoonden. Hierop is ter extra controle extern ecologisch advies gevraagd en ook het kritisch meedenkende Zwolle Groenstad is hierbij betrokken. Waar mogelijk wordt gekozen voor behoud, monitoring of snoei, maar vaak blijft in het laatste geval weinig over van een kruin, of gaat de volgende rij takken doorhangen.

Eildert: “Zonder overdrijven echt heel treurig dat de bomen worden gekapt, maar vooral op drukke plaatsen zoals het Wezenlandenpark is het risico op ongelukken het grootst. Ik stel vast dat de gemeente zorgvuldig naar de situatie heeft gekeken, integer risico’s heeft afgewogen en uitgebreid advies heeft ingewonnen. Ook wordt bij de beoordeling meegenomen of er broedplaatsen voor vogels zijn en of de bomen een oriëntatiepunt vormen voor vleermuizen.”

Een kleine troost is dat bij herplant met meer oog voor de biodiversiteit voor duurzamere soorten populieren kan worden gekozen. Na de oorlog ging het vooral om snel veel hout te hebben. En dat populieren snel groeien is niet alleen een nadeel: de kleinere achtergebleven populieren en de herplant hebben - voor bomen ongekend snel - over 20 jaar weer een behoorlijk formaat.

Eén stap terug, vijf vooruit
Eildert: “Deze ingreep doet pijn, maar over het algemeen zijn er in deze raadsperiode juist veel belangrijke groene stappen gezet. Voor het behoud van zoveel mogelijk Zwolse bomen en de  biodiversiteit".

  • Er is een nieuwe bomenverordening waardoor bomen juridisch beter beschermd zijn;
  • er is een half miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor onderhoud aan bomen;
  • Er wordt flink geïnvesteerd in biodivers groen in de stad, zoals in de Spoorzone, het Azaleapark, het Stinspark en het buitengebied;
  • Ook is de Nooterhof gered;
  • Zwolle was de eerste gemeente die zich aansloot bij het  Deltaplan Biodiversiteit.;
  • Een belangrijke stap is verder het verfijnen van het Zwolse maaibeleid. Door te experimenteren met gefaseerd maaien is er steeds voldoende voedsel voor solitaire bijensoorten. Eildert: “Super belangrijk dat we deze soorten helpen overleven in de stad, want op het platteland gaat het door stikstof en landbouwgif niet goed met deze onmisbare bestuivers.”

Meer lezen over takbreuk bij populieren: