De drie woorden ijver, wedijver en naijver zijn meer niet zo gangbaar. Generen we ons ervoor? Tegenwoordig hebben we het over passie, competitie en jaloezie. Die woorden klinken wetenschappelijker, zodat we meer afstand kunnen nemen. Toch wil ik het hebben over ijver, wedijver en naijver, omdat ik denk dat die woorden niet voor niets op elkaar lijken. En dat heeft ook met de verkiezingen te maken.
IJver is een mooie gave, waaraan je jezelf kunt optrekken. Je kunt je er ook door laten meesleuren. Het is niet vanzelfsprekend dat ijver wordt beloond. In de 19de eeuw schreef de Amerikaan Herman Melville, breedsprakig maar helderziend, de roman Moby Dick. Een verbitterde scheepskapitein bindt met blinde ijver de strijd aan met het kwaad in de gedaante van een zeemonster. Zo jaagt hij zichzelf met zijn hele bemanning naar de kelder.
Wedijver is ijver voor twee of meer personen. Leuk als gezelschapsspel, en een beproefde manier om werk van goede kwaliteit te leveren. Wedijver kan ook riskant zijn. Bij vogels en grote zoogdieren wedijveren de mannen met elkaar om de meeste aandacht van de vrouwen. Die race verliezen is hard, maar zelden fataal. Alleen de mens kan alle remmen losgooien. Hoe meer de één wint, des te meer verliezen anderen. Wat ligt dan meer voor de hand dan te reageren met naijver, ijver met een minteken, de afbrekende variant van ijver?
Omgaan met verlies is zowel een van de moeilijkste als een van de noodzakelijkste lessen die mensen te leren krijgen. Ik weet niet of het waar is dat de wereld aan vlijt ten onder gaat, zoals de titel van een boek beweert. Maar we hebben alle reden om ons af te vragen hoeveel wedijver en hoeveel naijver de aarde en de mensheid verdragen. Opgehoopte negatieve lading kan op de meest onverwachte plaatsen als de bliksem inslaan.
In deze weken lijkt het erom te spannen welke partij de grootste wordt: de Partij van de Wedijver of de Partij van de Naijver. Laten we ons toch niet wijsmaken dat Nederland beter wordt van deze drijfveren. Er zijn zoveel opbouwende varianten van ijver die een kans verdienen.
Blogpost door Eddy Weeda.