‘Vette pech, en de wet van Murphy, het zijn zeker factoren die meespelen in het financiële debacle rond de verhuizing van de Stadkamer. Maar juist door alle tegenslag, hebben we, mede dankzij het onderzoek van  Lysias, nu wel uitvoerig in de keuken kunnen kijken. De keuken van de werkprocessen bij een van de grootste en belangrijkste projecten van de afgelopen jaren. Wat we daar tegenkomen is verontrustend, teleurstellend en maakt ons ook boos en wantrouwend’, aldus GroenLinks in het debat van 30 mei 2016.

Woordvoerder Michiel van Harten: ‘We vinden het ook ronduit sneu. We zien dat alle betrokkenen enorm balen, en hun best doen om tot verbeteringen te komen. Ook over de verbeteringen gaan we het hebben. Maar eerst het deel dat de raad echt zelf moet doen: de beoordeling van de informatievoorziening aan onszelf.

Verkopen in plaats van sturen?

Kijken we alle debatten, informatierondes, beslisnota's, uitwerkingen en al of niet vertrouwelijke risicoparagrafen terug dan zien we flair en overtuigingskracht. In heldere bewoordingen mondeling en schriftelijk zijn we over de streep getrokken om in te stemmen met wat kortheidshalve de Stadkamerdeal kan heten. Naar nu uitkomt was deze informatie echter gekleurd, of zat er zo weinig inhoudelijke ballast achter, dat we in feite op het verkeerde been zijn gezet. Het lijkt op verkopen van plannen, in plaats van sturen. Enkele voorbeelden:

  • Informatie die we kregen: "Een globale en optimistische planning. Zonder zienswijzen/bedenkingen tegen de bestemmingsplanherzieningen en aanvragen omgevingsvergunning tekenen volgende mijlpalen zich af...." En al eerder was aangegeven dat planning een aandachtspunt was. En bovendien dat het college ontbindende voorwaarden zou regelen, waarbij voorkomen moest en zou worden dat we met tijdelijke huisvesting voor de Stadkamer komen te zitten. Of in extremis met twee gebouwen. 

    De praktijk: er wordt zonder raadplegen of informeren van de gemeenteraad afwijkend een voorcontract met Dela / Zara afgesloten met een kritieke planning (dat is ook ambtelijk bevestigd). Deze planning is duidelijk opgelegd door Dela /Zara. Slikken en stikken als gemeente wanneer die planing niet gehaald wordt. Nu ja, met alle zeilen bijzetten moest het gaan lukken. Waarna het project direct in uitvoering ging.

    Los van de asbesttegenvaller - dit kan niet! Dit wijkt af van de kaders. Dit moeten we als gemeenteraad weten. Het college heeft een actieve informatieplicht. Het moet mogelijk zijn op zo'n moment tot bijsturen – of afblazen – te besluiten. Waarom wordt dit niet gemeld? We kunnen erover speculeren. Is het angst dat de raad erbij betrekken vertraging of een andere wending zou opleveren, die niet van pas kwam bij de wens om door te pakken? Ervoer men zware onderhandelingsdruk van Zara waar men niet tegenin kon of durfde te gaan? Of moet zo'n wezenlijke misser afgedaan worden als inschattingsfout? Een te makkelijke blik op de eigen verantwoordelijkheid? De wethouder zei dat verruiming van de planning gevoelig ligt bij Zara, maar dat ze ook niet direct met juristen klaarstonden.  Intussen was er zonder we het wisten reeds een afgesloten contract.

     
  • De verbouwkosten voor het pand aan de Zeven Alleetjes werden aangegeven als conservatieve schatting, zodat tegenvallers in de post onvoorzien konden worden opgenomen. Feitelijk was het alleen maar een gangbare algemene schatting, zonder rekening te houden met specifieke gebouwkenmerken. Maar het gebouw zou toch uitvoerig onderzocht moeten zijn? Er heeft toch een uitvoerige beoordeling en vergelijking van gebouwen plaats gevonden op weg naar de keuze voor de Zeven Alleetjes? Tegenvaller: enkele tonnen. Terwijl was afgesproken dat de opbrengsten en kosten in balans zouden blijven.

Een gekleurd beeld kregen we voorgespiegeld, dat duidde op vertrouwen bij het college, dat er dicht bovenop leek te zitten. En dan zingt deze uitspraak ook nog na: ‘Er is geen financieel tekort.’ Aldus de wethouder Vastgoed in de Stentor, nog enkele weken geleden. Het doet een klein beetje denken aan de minister van communicatie van Irak  die beweerde dat ze op de winnende hand waren, met bijna achter zich de Amerikanen. Lysias duidt in het onderzoeksrapport meerdere malen op gekleurde of  minimale risico-informatie. 

Verkopen of sturen?

Moest het project vooral verkocht worden aan de raad ? Moet een verkoper dan niet in ieder geval goede productkennis hebben? Hoe moeten we de kleuring van de informatie beoordelen? Heel algemeen kunnen niet begrijpen dat er geen informatie naar de raad ging tussen juni 2014 en mei 2015. Werd dat als de beste manier gezien om de broodnodige vaart er in te houden? Het college merkt op dat er teveel op afstand werd bestuurd, en dat complexe risico's - met een onderscheid tussen geïdentificeerde en potentiele risico's - bij dichterbij opereren beter op de bestuurlijke tafel zouden zijn afgewogen. Vorige week vroegen we om een voorbeeld; het bleek onder andere te gaan over de planningsrisico's. Dit kunnen we niet begrijpen. Juist de planning, het voorkomen van een tijdelijke extra verhuizing van de Stadkamer, was een aandachtspunt in de stukken die de raad kreeg. En van wie kreeg de raad deze? Niet van ambtenaren, maar vastgesteld door het college... En ging het verkoopcontract van het bibliotheekpand Diezerstraat niet langs de wethouder Vastgoed? Idem het koopcontract voor de Zeven Alleetjes? 

Het zal duidelijk zijn dat we terugblikkend tot de conclusie komen dat we niet alleen boos en teleurgesteld zijn, en meeleven.  Maar dat ook ons vertrouwen, met name in de wethouder Vastgoed, fors geschaad is. Belangrijk daarbij is dat bij een ander verloop het ook zou kunnen dat er een ander besluit was genomen door de raad. Waarbij de Zeven Alleetjes zou zijn afgevallen als locatie. GroenLinks was altijd voorstander van een nieuwe  bibliotheek in de binnenstad.

Dan de reparaties

Het college heeft aangegeven de vele aanbevelingen over te nemen en hier al mee gestart te zijn. Dat is een goede zaak. Voor een deel gaat het dan om ambtelijke processen, waarvan het ons goed ljikt in hoofdlijn geïnformeerd te worden, parallel aan de beleidscyclus. Apart willen wij graag gedetailleerder geïnformeerd worden/kunnen meedenken over het asbestprotocol en de risico-informatieverbetering. De verbeteringen hebben in hoofdlijn onze steun. Het lijkt ons trouwens goed om ook de adviseurs van Lysias hierbij te betrekken om te toetsen of het nu beter gaat. 

Maar daarmee hebben we nog niet het gevoel dat de juiste sturende bemensing aanwezig is om de verbeteringen door te voeren. Betrouwbare, scherpe, stuurlui, alleen dat is te "verkopen"!'

Wantrouwen niet verminderd

Aan het eind van het debat bleek dat de wethouder Vastgoed, ondanks alle verbeteringsplannen, nog steeds anders aankijkt tegen de GroenLinks- kritiek op de informatievoorziening aan de raad. Daarmee werd het vertrouwen van de GroenLinksfractie in hem op dit moment nog niet hersteld.