GroenLinks is tevreden met deze omgevingsvisie. Voetgangers en fietsers staan voorop in het verkeer. De stad creëert ruimte voor sociale ontmoeting en groen door de stad binnen de ring autoluw te maken. Gezondheid is een belangrijke pijler geworden van het document. Het waternetwerk in de stad wordt versterkt om klimaatverandering het hoofd te bieden en er is ruimte gezocht voor verduurzaming van onze energievraag. Die punten zijn erg belangrijk voor GroenLinks
Ook participatie is belangrijk voor GroenLinks. Ik wil alle meedenkers in de stad bedanken die moeite hebben gedaan om mee te denken end e geweldige inzet die daarbij gedaan is. De organisaties, wijkverenigingen en ook individuele meedenkers. Er is veel toegevoegd en veranderd aan de omgevingsvisie. We zijn dan ook blij dat er meer tijd is genomen voor het participatietraject. Hierbij hebben wij met tevredenheid verbetering in dit proces gezien. Natuurlijk, niets is perfect, en in coronatijd is het niet allemaal even gemakkelijk geweest. Maar we hebben wel vooruitgang gezien. En zoals bij het vorige debat genoemd, blijven wij het belangrijk vinden dat we deze mensen en organisaties aan blijven haken bij ruimtelijke inspraak en volgende versies van de omgevingsvisie. Participatie op een levend document, zoals de omgevingsvisie zou moeten zijn, mag geen eenmalige input moeten zijn, maar een lopende cyclus van aanhoudende input en verbetering moeten zijn. Zo kan de Omgevingsvisie in volgende versies nog beter aansluiten op de wensen van onze stad.
Op een aantal onderdelen wil GroenLinks het college wat meegeven daarom ga ik vanavond in mijn bijdrage in op:
- Gezondheid en inclusie
- Groei van de stad en wooncrisis
- Groei van de natuur
1: Gezondheid en inclusie
De inzet van de GGD op positieve gezondheid, en hun aandacht daarbij voor de omgevingsvisies in hun werkgebied is een mooi signaal. Door onze stad in te richten met gezondheid in het achterhoofd, lopen en fietsen te stimuleren en beweging te faciliteren richten we een stad in die zich richt op deze positieve gezondheid. Daarin zijn punten vastgelegd in deze omgevingsvisie en is daar blij mee.
GroenLinks mist daarbij wel aandacht voor inclusie op het gebied van mentale gezondheid. We kunnen onze stad beter inrichten, dan wat we nu doen,a met aandacht voor neurodiversiteit. Mensen met ADHD, Autisme of een andere neurologische ontwikkeling ervaren onze stad anders. Niet iedereen heeft het geluk om de deur uit te kunnen zonder hiervoor een mentale tol te betalen. En bij het inrichten van de stad kunnen we hierbij helpen. Denk bijvoorbeeld aan het minimaliseren van geluidsdruk. Hierin is veel mogelijk bij het plannen van de gebouwen, wegen en parken in de stad. Ook het experiment van Rotterdam met flitspalen voor geluidsoverlast is een initiatief dat hieraan bij zou kunnen dragen. Mensen wiens auto meer herrie maakt dan wettelijk toegestaan, doordat de auto opzettelijk zo is aangepast of door veel te harde muziek, en daarbij overlast veroorzaken worden geflitst. Dit helpt niet alleen mensen die gevoelig zijn voor optische prikkels. Het maakt de stad ook leefbaarder en prettiger voor iedere inwoner. Van kinderen die hun nachtrust nodig hebben tot gepensioneerden die willen genieten van een rustige oude dag.
Naast deze aanvulling staat deze visie vol van ruimte voor ontmoeting en ruimte voor beweging in onze stad. Hier zijn we blij mee want dit kan mentale en fysieke gezondheid versterken. We denken hierbij aan plekken voor ontmoeting met sport en spel. Van ‘jeu de boules’ banen en tafeltennistafels tot domino en schaaktafels. We denken aan het vinden van ruimte voor meer moestuinen waar mijn GroenLinks collega Anja eerder een motie voor heeft ingediend. We willen daarbij de stad inrichten voor élke inwoner, niet alleen voor de gemiddelde inwoner.
We denken ook aan mensen met gezondheidsklachten als longklachten. Een kwetsbare groep die door de pandemie helaas groter is geworden.
De inzet van het college bij het Schone Lucht Akkoord klinkt door in deze Omgevingsvisie met de inzet op voetgangers en fietsers. En ook de inzet op het autoluw maken van wijken. Maar veel fietsroutes liggen nog langs hoofdverkeersaders. En de GGD geeft aan gezondheidsindicatoren te gaan monitoren. Hierbij wordt vooral gericht op vraaggesprekken en bekende gezondheidsindicatoren. Maar kunnen ook omgevingsdata betrokken worden? Kan het uitbreiden van het project Senshagen bijdragen aan het beeld van de luchtkwaliteit en de geluidsoverlast in de stad, en is deze samenwerking gezocht? Graag een reflectie van de wethouder hierop. Verder is GroenLinks erg blij met de focus op gezondheid in de omgevingsvisie.
2. Groei van de stad en de wooncrisis.
GroenLinks heeft in meerdere debatten al aangegeven dat groei van de stad niet een doel op zich mag zijn. Als de stad groeit dan is dit een omstandigheid waar we goed mee om moeten gaan. Dit zien we nu beter terug in deze Omgevingsvisie. De groeiaantallen zijn niet meer het uitgangspunt, maar kwaliteit is het uitgangspunt geworden. Daar zijn we blij mee. Kwaliteit van stad en natuur moet voorop staan.
Woonruimte vinden voor Zwollenaren en nieuwe Zwollenaren is daarbij een grote zorg. Er wordt hier veel gesproken over een uitleglocatie, maar voordat deze bouwrijp is, zijn we nog wel een aantal jaar verder. Zoals iedereen hier weet is GroenLinks voorstander van bouwen binnen de stadsgrenzen. Dit is niet alleen om het buitengebied zo veel mogelijk te beschermen. Dit is ook nodig omdat wijken in onze stad te maken hebben met bevolkingskrimp.
Wij zijn daarom voorstander van de versterking van na-oorlogse wijken. Bij de behandeling van de Perspectiefnota vroeg mijn collega Anja Roelfs om deze reden om een stadscan. Hiermee verkrijgen we inzicht in hoeveel woningen dit op kan leveren. We waren blij om te horen dat een soortgelijk onderzoek in Dieze wordt gedaan, maar we zouden het graag zien gebeuren in de hele stad.
Want deel van de mensen vindt wonen in een heel ruime woning alleen maar prettig. En dat is prima. Maar een deel zou ook wel kleiner willen wonen. Sommigen bewust vanwege het milieu. Of ze willen minder onderhoud aan het huis. Soms juist uit de wens om minimalistisch en opgeruimd te leven. Of simpelweg voor het gemak van de kleinere schoonmaaktaak.
De gebruikte woonruimte per persoon is extreem hoog in ons land vergeleken bij landen om ons heen. Terwijl we maar bescheiden de ruimte hebben. Een stadscan brengt in kaart waar dit in onze stad het geval is. Het laat zien waar het gebruik van onze bestaande wijken veranderd is. En dit is een vertrekpunt om te kijken hoe we hier als stad mee om kunnen gaan.
Krimp bedreigd niet alleen voorzieningen in het buitengebied. Voorzieningen kunnen verdwijnen in stadswijken die ontworpen zijn voor meer en andere inwoners dan er nu wonen. Ittersum en schelle hebben nu samen 2.508 minder inwoners dan in 2001, ook in de AAlanden wonen nu 1000 minder mensen dan in de jaren 90. In beide wijken zijn in dezelfde periode veel woningen toegevoegd. En deze krimp gaat verder doorzetten de komende jaren. Woningsplitsen, optoppen en herontwikkeling kunnen op deze locaties een bijdrage doen bij de wooncrisis en ook aan de energietransitie. GroenLinks wil graag het onderzoek dat gedaan wordt in Dieze ook stadsbreed uitgevoerd zien in voorbereiding op het omgevingsplan. We moeten ongebruikte woonruimte niet onbenut laten in een wooncrisis.
Daarnaast is er wat GroenLinks betreft nog steeds veel te bereiken met het transformeren van bedrijfspanden. Driekwart van de werkgevers wil thuiswerken blijvend stimuleren en een op de 10 heeft al bedrijfspanden afgestoten. En op Funda waar de lijst woningen korter is geworden, is de lijst met beschikbare bedrijfsruimte gegroeid. De omgevingsvisie wijst specifieke gebieden aan waar we naar transformatie kijken en hier zijn we dan ook heel tevreden mee.
3 En als de stad groeit, moet ook de natuur groeien.
Hiervan zien we wel een aanzet in dit plan, maar we hadden graag gehad dat er meer lef werd getoond in dit document. De klimaatmaatregel met de grootste impact, waar we in elk scenario geen spijt van zullen krijgen is het verdubbelen van het natuurareaal in de wereld. De biodiversiteitscrisis heeft nu ook een oplossing nodig. En ook de stikstofcrisis heeft baat bij een stevige natuurontwikkeling. En met nog maar 10 jaar te gaan, en een Omgevingsvisie die loopt in deze 10 jaar, moet Zwolle hier verantwoordelijkheid in nemen.
We zien maar stukjes nieuwe natuur rondom onze stad in de omgevingsvisie die geen duidelijke verbondenheid hebben. De natuurwaardenkaart is eigenlijk alleen een waarnemingskaart en hier hadden we meer van verwacht. De kaart moet namelijk deze natuurwaarden versterken. Natuurlijk staat er in de visie ook dat deze kaart nog verder uitgewerkt moet worden, maar de inzet mag daarbij wat GroenLinks betreft groter.
Wat GroenLinks betreft worden er twee zaken toegevoegd. Een professioneel ecologisch onderzoeksbureau dat, in samenwerking met de gemeente en natuur en milieuverenigingen, bijdraagt aan de bij de ontwikkeling van de uiteindelijke natuurwaardenkaart. En ten tweede, deze natuurwaardenkaart wordt gebruikt als een bouwsteen voor het omgevingsplan en dient daarom voor het opstellen hiervan dus opgeleverd te zijn.
Alleen zo ontwikkelen we een natuurwaardenkaart die de komende tien jaar helpt om een volwaardige ecologische structuur te ontwikkelingen met verbindingen voor flora en fauna en natuur in het buitengebied. Graag hoor ik van de wethouder of deze insteek, met een professioneel ecologisch adviesbureau, behoort tot de verdere uitwerking van de natuurwaardenkaart. Zoals ook andere steden inmiddels gedaan hebben. Mocht dit niet het geval zijn, dan overweegt GroenLinks op dit punt een motie om deze natuurwaardenkaart professioneel te laten versterken en als basisonderdeel voor het omgevingsplan te laten fungeren.
Naast natuur is ook openbaar groen van groot belang. Het ontwikkelen van meer parken in de bestaande stad is essentieel om onze stad leefbaar te houden. De parkenvisie is wat ons betreft nog wel summier, in het kader van klimaatadaptatie én recreatiemogelijkheden verwachten wij meer openbaar groen in de stad dan de drie genoemde nieuwe parken. Blijft het bij deze parken en is ook de spreiding van openbaar groen over de stad voldoende? Hoe kijkt de wethouder hiernaar?
Afsluiting:
Voorzitter zoals bij de start van mijn betoog aangegeven is GroenLinks op veel punten tevreden met deze Omgevingsvisie. Voetgangers en fietsers centraal, gezondheid als belangrijke pijler. Versterken waternetwerk om klimaatsverandering het hoofd te kunnen bieden en er is ruimte gezocht voor verduurzaming van onze energievraag.
Wanneer deze ambities ook toegepast worden op natuurbescherming en ontwikkeling zal GroenLinks tevreden instemmen met deze omgevingsvisie.
