GroenLinks/DeGroenen wil meer natuurspeelplaatsen voor kinderen. Veel kinderen spelen graag in de natuur. Helaas zijn er te weinig natuurspeelplekken in Zwolle. De gangbare speelgelegenheden zijn vaak te weinig uitdagend en dagen niet uit tot creativiteit. Lekker met water en zand spelen, in bomen klimmen en hutten bouwen is er nauwelijks meer bij voor een stadskind. Fractie GroenLinks/DeGroenen heeft een initiatiefvoorstel ingediend om in overleg met kinderen, maar ook een beetje met volwassenen, te komen tot meer natuurspeelplaatsen in de stad. Zie achter 'lees meer' het hele initiatiefvoorstel.

Aan: de gemeenteraad van Zwolle

Datum: 3 juni 2009

Onderwerp: Initiatiefvoorstel inrichting natuurspeelplaats

Voorstel:

- Het college opdragen meer natuurspeelplaatsen te realiseren op verschillende plekken in de stad

- Kinderen in de Zwolse wijken betrekken bij de vraag of ze een natuurspeelplaats in hun wijk willen en hoe die er dan uit moet zien

- Natuurspeelplaatsen inpassen in het groen- en kinderspeelplaatsenbeleid.

- Aan de raad een uitgewerkt voorstel te doen hoe het realiseren van meer natuurspeelplaatsen aangepakt gaat worden, inclusief de communicatie met volwassen in wijk en stad en samenwerking met organisaties in de stad die met zich betrokken voelen bij natuurspeelplaatsen.

Toelichting:

Inleiding

Kinderen spelen veel en graag. En dat is goed, want spelen is niet alleen leuk, het is ook belangrijk voor de ontwikkeling en de gezondheid van kinderen. Spelen in een natuurspeelplaats brengt nog eens extra voordelen met zich mee. Het is avontuurlijker en inspirerender dan spelen in een traditionele speeltuin (met de standaard wipkippen, schommels en glijbaan) en het zorgt ervoor dat kinderen kennis kunnen maken met de natuur.

Onze openbare ruimte wordt steeds intensiever benut, waardoor er weinig groene restruimtes overblijven waar kinderen kunnen spelen. Gemeenten moeten daarom actief plekken aanwijzen en inrichten waar kinderen vrijuit hun gang kunnen gaan. Een natuurspeelplaats kan verschillende vormen hebben: groot of klein en midden in een woonwijk of juist buiten de bebouwde omgeving. Verschillende beleidsthema's komen bij elkaar in de natuurspeelplaats: de ontwikkeling van kinderen, het tegengaan van overgewicht, het verbeteren van de leefomgeving, duurzaamheid en milieu. Meer dan genoeg redenen om ook in Zwolle meer natuurspeelplaatsen te realiseren.

Heel concreet denken wij aan het integreren van natuurlijke speelmogelijkheden in bestaande speelplaatsen, het inrichten van bestaande groene stukjes als natuurspeelplaats, maar ook aan het creëren van grotere natuurlijke speelterreinen bij bijvoorbeeld het Engelse Werk en bij kinderboerderijen. Ook nieuwe en te vernieuwen speelplaatsen in de wijken kunnen meer natuurlijk ingericht worden.

Wat is een natuurspeelplaats?

Een natuurspeelplaats is een speelplek waar natuurlijke materialen zoals zand, water, boomstammen en groen centraal staan. Het doel is om kinderen uit te dagen en te fascineren en hen spelenderwijs kennis te laten maken met de natuur. Het materiaal en de opbouw van de speelplaats moeten de creativiteit van kinderen stimuleren en ze in contact brengen met de natuur. Denk bijvoorbeeld aan: hutten bouwen, over een touwbrug lopen en over boomstammen klauteren.

Vanuit het kindperspectief

De natuurspeelplaats is herkenbaar als speel- en ontmoetingsplek, bijvoorbeeld door een poort of totempaal en toegankelijk en bereikbaar voor alle kinderen. Er is afwisseling in de ruimte en het ‘landschap’ en diversiteit in materialen (klei, zand, water, kruiden, bloemen, bomen). In de natuurspeelplaats kunnen kinderen intensief bewegen zoals klimmen en rennen, maar ze kunnen ook ergens rustig zitten en zich verstoppen.

Kinderen worden actief betrokken bij het ontwerptraject en bij de realisatie, het beheer, het onderhoud en de wijze van gebruik van de natuurspeelplaats.

Vanuit het perspectief van aanleg- en beheer

Het beplantingsplan houdt rekening met de standplaats (bodemtype, grondwaterstand, licht en ruimte); de juiste boom op de juiste plaats. Groen moet centraal staan, functioneel zijn en meer bieden dan alleen decor of esthetische waarde. Bij de keuze van de beplanting wordt rekening gehouden met de speel- en educatiemogelijkheden en de aantrekkelijkheid door de seizoenen heen. Het beheerplan beschrijft de onderhoudshandelingen en houdt rekening met milieuaspecten en speelbaarheid. Het ontwerp van de natuurspeelplaats heeft een bepaalde mate van flexibiliteit; de speelplaats is multifunctioneel van toepassing. De openbare of semi-openbare ruimte wordt op een creatieve manier gebruikt door aan te sluiten op bijvoorbeeld waterberging, volkstuinen, ecologische verbindingszones of educatieve functies.

Vanuit het veiligheidsperspectief

Uitdaging en veiligheid staan in een gezond evenwicht. Kinderen worden gestimuleerd tijdens het spel veiligheidsbevorderende vaardigheden aan te leren. Het gebied is getoetst op onaanvaardbare risico’s. Er is een risicobeheersplan uitgewerkt als onderdeel van een onderhoudsbeheersplan. Er worden regelmatige controles uitgevoerd.

Symposium in Overijssel over natuurspeelplaatsen

Op 17 oktober 2008 organiseerden de provincie Overijssel en het NMO (Natuur en Milieu Overijssel) een symposium “Kind in de natuur”. De teneur van het symposium was dat Natuurlijk Spelen veel kansen biedt om tot meer eigentijdse en uitdagende speelgelegenheden voor kinderen te komen. Tijdens het symposium werden verschillende onderzoeken over spelen in de natuur gepresenteerd. Wij noemen u daaruit enkele opvallende constateringen. Spelen in de natuur met natuurlijke ‘speeltoestellen”:

* is een leuke en uitdagende manier om met de natuur in aanraking te komen

* leidt tot optimale ontwikkeling van welzijn, voor nu en later

* verbetert de motorische vaardigheden van kinderen

* leidt tot minder ongelukken vergeleken met ‘traditionele’ speeltoestellen

* werkt heilzaam bij bijv. ADHD, depressies, fobieën en overgewicht.

In Nederland is er een tekort aan natuurlijke speelplaatsen. In Duitsland zijn natuurlijke speelplaatsen al gemeengoed. Zo langzamerhand komen er ook steeds meer in Nederland.

Financiën

De kosten van de realisatie van de natuurspeelplaats zijn erg afhankelijk van de grootte en de inrichting; ook moet rekening worden gehouden met reguliere onderhoudskosten.

Afhankelijk van de lokale situatie, kunnen de kosten worden gedekt uit bijvoorbeeld het vastgestelde budget voor speelvoorzieningen, het wijkbudget of uit het budget dat nog beschikbaar is voor structureel nieuw beleid.

Communicatie

Het betrekken van burgers staat centraal in het beleid van de gemeente. Jeugd (kinderen en jongeren), ouders en omwonenden moeten daarom worden betrokken bij het ontwerp, de inrichting en het beheer van de natuurspeelplaats. Door jeugd vroegtijdig te betrekken, zorgen we voor een grote betrokkenheid; daarom geven wij het advies om een ontwerpwedstrijd (bijvoorbeeld een tekenwedstrijd) uit te schrijven waarin kinderen hun ideeën over de ideale natuurspeelplaats kwijt kunnen.

Daarnaast adviseren wij om bij de ontwikkeling en realisatie van de speelplek samenwerking te zoeken met meer organisaties in de stad zoals bijvoorbeeld de Milieuraad, Natuur en Milieu Overijssel, speeltuinverenigingen en scholen.

Namens de fractie van GroenLinks/DeGroenen,

Anneke Nusselder

Meer informatie: www.stichtingoase.nl of www.springzaad.nl