De fractie van GroenLinks-De Groenen adviseerde het college van BenW om het geldverslindende voorstel voor een ondergronds afvaltransportsysteem in de Zwolse binnenstad terug te nemen. Wethouder van Dooremolen deed dat ook, nadat alle andere partijen ons volgden in onze bezwaren tegen het systeem.

Dit was de eerste keer dat de gemeenteraad van Zwolle zich kon uitspreken over de wenselijkheid van een project waarmee een slordige 16 miljoen euro zou zijn gemoeid. De vraag was of we 130.000 euro gaan besteden aan een vervolgonderzoek dat een noodzakelijke tussenstap is voor de invoering van het Ondergronds Afval Transport systeem. Er moeten in het vervolgonderzoek een hele serie op zichzelf zeer verstandige vragen worden beantwoord. De fractie van GroenLinks-De Groenen denkt toch dat we dit bedrag beter ergens anders aan kunnen besteden.

Het principe van de duurzaamheid leidt op het gebied van afval tot de eis van vermindering van de totale hoeveelheid afval die we achterlaten en tot de eis van optimale recycling van onvermijdelijk afval. Het beoogde Ondergronds Afval Transportsysteem draagt noch bij aan de reductie van de hoeveelheid afval noch aan het scheiden van afval om zo de recycling te verbeteren. Dat laatste is bijvoorbeeld wel gerealiseerd in Almere.

Deze eisen van duurzaamheid zouden op zich nog in het onderzoek meegenomen kunnen worden, ware het niet dat er een heleboel argumenten zijn om niet over te gaan tot de voorgestelde stap die moet leiden tot OAT in de Zwolse binnenstad.

1. Laten we om te beginnen niet vergeten dat we het alleen hebben over het huishoudelijk restafval van de binnenstadsbewoners.
"Indien de 4 grootste afvalleveranciers (V&D, C&A, HEMA en Media Markt) buiten beschouwing blijven, is toch nog 70% van het afval afkomstig van bedrijven." (Haalbaarheidsonderzoek CentralNed, pag. 4)
We praten dus over ten minste €16 miljoen voor veel minder dan 30% van het afval uit de binnenstad.

2. Wat voegt OAT eigenlijk toe aan het onlangs geïnstalleerde systeem? Nu staan er ook geen containers of plastic zakken meer op straat. En wij hebben straks een autoluwe binnenstad, waar af en toe ROVA-wagens doorheen rijden. Dat is toch niet zo erg, vergeleken bij het aantal verkeersbewegingen van het bevoorradingsverkeer? We gaan toch niet ook de bevoorrading van winkels ondergronds regelen?

3. Dan het kostenaspect: omvangrijke en gecompliceerde projecten als dit hebben de onhebbelijke gewoonte vele malen duurder uit te pakken dan geraamd. Er is een post onvoorzien van slechts €650.000 opgenomen, op een totaalbedrag van 16 miljoen.
Wat betekent het voor de lastenverzwaring van burgers als de kosten een veelvoud worden van de geraamde 16 miljoen euro?

4. Want als we het over de financiering hebben: alle Zwollenaren betalen mee aan dit systeem voor de binnenstad. "De motivatie van deze verhoging is dat de binnenstad door het OAT-systeem een aanzienlijke kwaliteitsslag maakt, die ten goede komt aan alle inwoners van Zwolle." (Haalbaarheidsonderzoek CentralNed 12.2 pag 49). Maar die aanzienlijke kwaliteitsslag hebben we toch al gemaakt door het huidige systeem van ondergrondse containers in te voeren? Moeten alle inwoners van de stad nog eens extra gaan betalen voor deze innovatie die geen duidelijke voordelen voor de hele stad oplevert, anders dan dat er geen Rova-wagens meer door de binnenstad rijden?

5. Over het huidige systeem gesproken:  de aansluiting van de huidige containers op een nieuw systeem gaat – zo veel is uit het eerdere haalbaarheidsonderzoek al wel duidelijk – met dure aanpassingen gepaard. Dat pleit ook al niet voor de introductie van een nieuw systeem zo kort na de vorige verbeterslag.

6. Voor veel van de informatie die ik tot nu toe heb verwerkt in dit betoog ben ik schatplichtig aan het haalbaarheidsonderzoek van … het bedrijf dat het systeem gaat invoeren. En door wie gaat het vervolgonderzoek worden uitgevoerd? … Tja, door datzelfde bedrijf.

7. Ten slotte de locatie: Op één uitzondering na bevinden alle OAT-systemen ter wereld zich in nieuwbouwwijken. De nadelen van onze binnenstad voor de toepassing van dit systeem laten zich zo bedenken: archeologische vondsten, dreigende aantasting van monumenten en leidingen en kabels waarvan de ligging onbekend was. In de berekening van 2006 is voor monumenten slechts een lachwekkend laag bedrag van €115.000 opgenomen. Er zijn alleen al 17 plaatsen bekend 'waar medewerkers van de afdeling [archeologie] mee zullen kijken en/of onderzoek zullen doen." (Haalbaarheidsonderzoek CentralNed, pag 5)

Ook zonder contra-expertise in handen (want die kreeg de raad niet te zien) al bijna twee handen vol argumenten om met dit hele idee te stoppen, althans op de manier waarop het nu is aangepakt. De milieuvoordelen zijn betwistbaar, de voordelen zijn überhaupt minimaal, het gaat maar om een fractie van het afval uit de kleinste wijk van de hele stad, de binnenstad, waar aan de uitvoering nou juist de meeste haken en ogen kleven. De kosten gaan ongetwijfeld uit de klauwen lopen, de Zwolse burgers betalen met zijn allen voor iets dat hun nauwelijks wat oplevert en de enige die er absoluut voordeel bij heeft is het bedrijf dat opnieuw mag bewijzen dat het eigen systeem ook in de Zwolse binnenstad past.